Στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Lancet δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στατιστικά από την επίδραση της διατροφής στη θνησιμότητα και νοσηρότητα από μη μεταδοτικά νοσήματα σε 195 χώρες. Συγκεκριμένα, 11 εκ. θάνατοι και 255 εκ. περιπτώσεις επιδύνωσης υγείας (DALYs-disability adjusted life years) αποδίδονται σε διατροφικούς παράγοτες κινδύνου που μπορούν να προληφθούν. Επιπλέον, η έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) το 2019 αναφέρει ότι το 8,4% των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης σχετίζεται με καταστάσεις που προκύπτουν από αυξημένο σωματικό βάρος, με το κόστος υγειονομικής περίθαλψης που αποδίδεται σε διατροφο-εξαρτώμενες ασθένειες και καταστάσεις να είναι σημαντικό, ενώ φαίνεται ότι κάθε δολάριο που επενδύεται για την πρόληψη της παχυσαρκίας αποφέρει οικονομικό όφελος έξι φορές μεγαλύτερο.
Εν έτει 2025, πώς μπορούν οι εταιρείες και οι οργανισμοί να συμβάλουν στη μείωση αυτού του κόστους και να βοηθήσουν το ανθρώπινο δυναμικό τους να ενισχύσει όχι μόνο τη σωματική αλλά και οικονομική του υγεία και ευημερία;
Μια απάντηση έρχεται από την Πολιτική Διατροφής και τον διατροφικό αλφαβητισμό (nutrition literacy). Πρόκειται για έναν αλφαβητισμό που θεωρούμε δεδομένο, κάτι που όμως δυστυχώς δεν ισχύει για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, παρότι τα οφέλη του στην ευημερία και εξέλιξη των πληθυσμών μελετώνται ήδη από το 1987.
Τι είναι η Πολιτική Διατροφής;
Η πολιτική διατροφής είναι ένα σύνολο δράσεων, επιμορφώσεων, εκπαιδεύσεων και καλών πρακτικών που οδηγούν στο χτίσιμο μιας προληπτικής και μη-παρεμβατικής κουλτούρας υγείας και ευεξίας στο επαγγελματικό περιβάλλον, η οποία βασίζεται στη στοχευμένη θρέψη. Περιλαμβάνει δημιουργία focus groups για τη διερεύνηση των διατροφικών αναγκών των εργαζομένων και άλλων stakeholders, με στόχο τις ποιοτικές και ποσοτικές αλλαγές. Η πολιτική διατροφής δεν είναι μια απλή ενημέρωση αλλά μια επένδυση στην αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς και τη συμμόρφωση σε συνήθειες που προάγουν την μακροβιότητα και ευεξία ευέλικτες και προσαρμόσιμες στις ανάγκες της κάθε επαγγελματικής θέσης. Η πολιτική διατροφής που θα αναπτύξει η κάθε εταιρεία περιλαμβάνει και δέσμευση προς τις κατάλληλες επιλογές που θα θέτουν το παράδειγμα καθημερινά όχι μονο για στους εργαζόμενους, αλλά και για τις οικογένειές τους (φαινόμενο HALO) στοχεύοντας σε μετρήσιμα αποτελέσματα στην υγεία και ευεξία τους.
Γιατί μια εταιρεία να θεσπίσει πολιτική διατροφής;
Τα οφέλη της πολιτικής διατροφής είναι πολλά και εκτείνονται από το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη φροντίδα του προσωπικού ώς την ESG στρατηγική και αναφορά. Τα οφέλη της επιμόρφωσης και καλλιέργειας αυτής της προληπτικής πολιτικής διατροφής έχουν ήδη μελετηθεί και αναδειχθεί σε μεγάλες εταιρείες όπως η Ισπανική αυτοκινητοβιομηχανία SEAT, η Τράπεζα Santader της Μαδρίτης αλλά και το Πυροσβεστικό Σώμα των ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση και επιμόρφωση γύρω από το πώς μπορεί η συμμόρφωση στη παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή να αυξήσει την παραγωγικότητα αλλά και τη μακροβιότητα έχει επιβεβαιωθεί σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα δείχνοντας ότι η μεγαλύτερη συμμόρφωση σε ένα Μεσογειακό διατροφικό πρότυπο είναι αντιστρόφως ανάλογη με τα 3 βασικά μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας και ευημερίας των εργαζομένων:
- Καρδιοαγγειακά προβλήματα (υπέρταση, χοληστερίνη, παχυσαρκία, διαβήτης τύπου ΙΙ).
- Βurnout σε όλες τις ηλικίες (εμμηνόπαυση, εξουθένωση, brain-fog κτλ) και
- Αποταμίευση και εξοικονόμηση πόρων.
Η συμμόρφωση με το μεσογειακό μοντέλο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ κατά 1,04–1,34% για τις γυναίκες και τους άνδρες, με προβλεπόμενες κοινωνικές εξοικονομήσεις ύψους 1.618.000 ευρώ (δεδομένα για το Βέλγιο) και 1.595.000 ευρώ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αν στοχεύσουμε, δε, σε συμμόρφωση του 10% του πληθυσμού για τα επόμενα 20 χρόνια, οι εκτιμώμενες εξοικονομήσεις ανέρχονται σε 1,55 δισεκατομμύρια ευρώ στο Βέλγιο και 7,53 δισεκατομμύρια βρετανικές λίρες στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Πολιτική Διατροφής ως κομμάτι της στρατηγικής για τη Διαφορετικότητα, Ισότητα & Συμπερίληψη
Μια εταιρική πολιτική διατροφής μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ισότητα, τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη στον χώρο εργασίας. Διαφορετικές ομάδες εργαζομένων – όπως άτομα με χρόνια νοσήματα, εγκυμονούσες, άτομα που νηστεύουν λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων ή άτομα από διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα – έχουν ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες που συχνά παραβλέπονται σε έναν τυπικό εργασιακό χώρο. Μια ολιστική πολιτική διατροφής διασφαλίζει ότι όλες οι ομάδες έχουν πρόσβαση σε επιλογές που σέβονται τις διατροφικές τους απαιτήσεις, προάγοντας έτσι ένα δίκαιο και συμπεριληπτικό περιβάλλον.
Επιπλέον, η πολιτική διατροφής μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων υγείας που σχετίζονται με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των εργαζομένων. Για παράδειγμα, προσφέροντας υγιεινές και προσιτές επιλογές στα εταιρικά γεύματα ή μέσω εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών που στοχεύουν στη βελτίωση του διατροφικού αλφαβητισμού, οι οργανισμοί μπορούν να μειώσουν το χάσμα μεταξύ εργαζομένων που έχουν διαφορετικά επίπεδα πρόσβασης σε διατροφική εκπαίδευση και υγιεινά τρόφιμα.
Τέλος, η διατροφική πολιτική μπορεί να ενισχύσει την ψυχολογική ασφάλεια των εργαζομένων, αντιμετωπίζοντας διατροφικά στερεότυπα και προκαταλήψεις.
Πώς εφαρμόζει μια εταιρεία πολιτική διατροφής;
Μια εταιρεία ή οργανισμός που ενδιαφέρεται για τη θέσπιση πολιτικής διατροφής μπορεί να ξεκινήσει με μικρές δράσεις ευαισθητοποίησης προσαρμοσμένες στα δημογραφικά στοιχεία του προσωπικού της. Είτε έχει εργατικό δυναμικό 10, είτε 100, είτε 1000 ατόμων, η πολιτική διατροφής οφείλει να είναι στοχευμένη στις ανάγκες αυτού του δυναμικού και να περιλαμβάνει δράσεις για όλα τα άτομα. Για παράδειγμα, άτομα που βρίσκονται σε γραμμή παραγωγής, με άτομα που δουλεύουν σε βάρδιες ή που ταξιδεύουν συνέχεια, ή που εκτελούν χειρονακτική ή καθιστική εργασία, άτομα που θέλουν να τεκνοποιήσουν ή άτομα άνω των 50 έχουν διαφορετικές θρεπτικές και διατροφικές ανάγκες και επωφελούνται από διαφορετικά εργαλεία και οδηγίες, οι οποίες πρέπει να περιλαμβάνονται. Μαζί με τη διοίκηση της κάθε εταιρείας ή οργανισμού αναλύουμε τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού της ώστε να προσαρμόσουμε τις θεματολογίες στις πραγματικές ανάγκες της εκάστοτε ομάδας.
Ενδεικτικά, οι θεματικοί πυλώνες δράσεων από τους οποίους ξεκινάμε είναι τέσσερις:
Διατροφικός αλφαβητισμός: Ο πυλώνας αυτός θέτει τη διατροφική κουλτούρα και τις καλές πρακτικές ώστε τα άτομα να επικαιροποιούν τις γνώσεις τους γύρω από τις θρεπτικές επιλογές τροφίμων για αυξημένη απόδοση, τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, την κατανόηση των ετικετών για επιλογή προιόντων καθώς και τη βιώσιμη διατροφή για εξοικονόμηση πόρων και περιβαλλοντική συνείδηση.
Συμπερίληψη στη διατροφή: Η συμπερίληψη, η ισότητα και η διαφορετικότητα στις διατροφικές μας συνήθειες, συμπεριφόρες και πεποιθήσεις. Ο πυλώνας αυτός δημιουργεί υποστηρικτικό περιβάλλον και εκπαιδεύει σε νοήματα όπως η χονδροφοβία, η περιθωριοποίηση λόγω εμμηνόπασης και ο ρατσισμός του αδύνατου σώματος για επαγγελματική ανέλιξη.
Εξατομικευμένη διατροφή: Δέκα χρόνια από την 1η δημοσίευση του «one size does not fit all» ακόμα οι διατροφικές μας συνήθειές δεν είναι εξατομικευμένες. Ο πυλώνας περιλαμβάνει δράσεις για την ενίσχυση της γονιμότητας, την πρόληψη διαβήτη τύπου ΙΙ και καρδιοαγγειακών νοσημάτων καθώς και τη διαχείριση του βάρους μας, που βασίζονται σε εξατομικεύμενες και όχι γενικές οδηγίες.
Lifestyle και διατροφή: Σε αυτόν τον πυλώνα περιλαμβάνονται διατροφικές πεποιθήσεις και μύθοι που καθορίζουν συνειδητά ή ασυνείδητα τον τρόπο ζωής μας και υποθάλπτουν την υγεία μας όπως ο εθισμός του τρώγειν, η διαχείριση του burnout και οι διατροφικές προεκτάσεις της ποιότητας ύπνου για ενίσχυση διαύγειας και αποδοτικότητας.
