Σε ένα ταχέως αναπτυσσόμενο οικονομικό περιβάλλον, οι εταιρείες και οι οργανισμοί που επενδύουν σε ζητήματα DEI, αποκομίζουν πολλαπλά οφέλη. Γίνονται ελκυστικοί για τα υποψήφια ταλέντα και δημιουργούν μια κουλτούρα, στην οποία οι εργαζόμενοι/ες νιώθουν ότι ανήκουν, ακούγονται και μπορούν να εκφραστούν. Ως αποτέλεσμα, και τα ίδια τα άτομα, επενδύουν μακροπρόθεσμα στις εταιρείες και τους οργανισμούς αυτούς.

Οι εταιρείες, όμως, αποτελούν μια δυναμική οντότητα που αποτελείται από ανθρώπους. Αν και, ως οργανισμοί, χρειάζεται να φροντίζουν για την καθολική εκπαίδευση σε ζητήματα διαφορετικότητας, παρατηρούμε συχνά ότι τα άτομα που διοικούν ομάδες είναι εκείνα που εκτίθενται (λόγω συνθηκών ή επιλογής) λιγότερο σε ευκαιρίες ανάπτυξης στα συγκεκριμένα πεδία. Συχνά, η ποικιλομορφία στο ιεραρχικό τους επίπεδο  είναι πιο περιορισμένη, και παρότι τα άτομα σε αυτές τις θέσεις είναι πιο επιδραστικά σε επίπεδο αποφάσεων για τον οργανισμό, εντούτοις δεν είναι πάντα ανοιχτά στο να γνωρίσουν και να υιοθετήσουν πιο συμπεριληπτικές πρακτικές ηγεσίας, με αρνητικά αποτελέσματα για τις ομάδες τους και για τη συνολική απόδοση του οργανισμού.

Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey and Co, οι εταιρείες που εφαρμόζουν στρατηγικές συμπεριληπτικής ηγεσίας επιτυγχάνουν αυξημένη κερδοφορία και έχουν ισχυρότερες οικονομικές επιδόσεις. Στη σημερινή εποχή, όπου οι οργανισμοί καλούνται να λογοδοτήσουν, τόσο επίσημα όσο και ανεπίσημα, για τις πολιτικές και τις θέσεις που έχουν σε κοινωνικά ζητήματα, η εκπαίδευση των ατόμων που κατέχουν ηγετικές θέσεις σε δεξιότητες συμπερίληψης δεν αποτελεί πια προαιρετική επιλογή αλλά μια ανάγκη ζωτικής σημασίας.

Τι είναι, όμως, οι δεξιότητες συμπεριληπτικής ηγεσίας;

Οι δεξιότητες συμπεριληπτικής ηγεσίας είναι ικανότητες και πρακτικές που επιτρέπουν στα άτομα που κατέχουν θέσεις ηγεσίας να δημιουργούν και να διατηρούν ένα περιβάλλον όπου τα μέλη κάθε ομάδας αισθάνονται ότι ανήκουν, ότι χαίρουν εκτίμησης και σεβασμού και ότι είναι σε θέση να συνεισφέρουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Μέσα από τις εκπαιδεύσεις συμπεριληπτικής ηγεσίας, τα άτομα μαθαίνουν πώς να εξασκούν δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης, να αντιλαμβάνονται τις δικές τους προκαταλήψεις και στερεότυπα, να δίνουν ίσες ευκαιρίες στα μέλη των ομάδων τους, να αποφεύγουν τις άμεσες και έμμεσες διακρίσεις, να δείχνουν έμπρακτη εκτίμηση και σεβασμό στους συνεργάτες και τις συνεργάτιδές τους, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή την ταυτότητά του ατόμου που έχουν απέναντι τους. 

Αρκούν ένα ή δύο σεμινάρια για να αναπτύξει ένα ηγετικό στέλεχος δεξιότητες που δεν είχε χρειαστεί στο παρελθόν, όταν το προτιμητέο στιλ ηγεσίας είχε να κάνει περισσότερο με την επιβολή και λιγότερο με τη συμπερίληψη; Η σύντομη απάντηση είναι όχι. Τα άτομα συχνά έρχονται σε σύγκρουση με τις δικές τους πυρηνικές αξίες και πεποιθήσεις, και η μετάβαση αποτελεί μια μακροπρόθεσμη διαδικασία, η οποία μπορεί να προσεγγιστεί τόσο σε συλλογικό επίπεδο όσο και μέσα από μια πιο εξατομικευμένη παρέμβαση, με πρακτικά εργαλεία που μπορούν να ενθαρρύνουν και να υποβοηθήσουν αυτή την αλλαγή. Με τη συμμετοχή σε κλειστά διαδραστικά εργαστήρια και σε προγράμματα mentoring και coaching από άτομα που εξειδικεύονται σε κάθε μια ή σε παραπάνω από τις πτυχές της διαφορετικότητας, αλλά και μέσα από στοχευμένη αξιολόγηση της απόδοσής τους, τα στελέχη γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους και μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να μετριάζουν τις δικές τους προκαταλήψεις και να καλλιεργούν μια νέα συμπεριληπτική κουλτούρα τόσο στις ομάδες όσο και στους οργανισμούς για τους οποίους εργάζονται.

Γιατί μια εταιρεία να επενδύσει στην εκπαίδευση δεξιοτήτων συμπεριληπτικής ηγεσίας;

Βελτίωση της κουλτούρας στο χώρο εργασίας

Οι εκπαιδεύσεις συμπεριληπτικής ηγεσίας παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας ποικιλόμορφης και υγιούς εργασιακής κουλτούρας. Δημιουργούν γερές βάσεις για ένα περιβάλλον που όλα τα άτομα αισθάνονται ότι τα σέβονται, τα εκτιμούν και τα ακούν. Οι άνθρωποι που διοικούν ομάδες σταδιακά αποκτούν μεγαλύτερη αυτογνωσία και αυτοπεπήθηση, επιτυγχάνοντας μεγαλύτερη εργασιακή ικανοποίηση και δέσμευση.

Προώθηση της καινοτομίας και δημιουργικότητας

Οι ομάδες που χαρακτηρίζονται από ποικιλομορφία και διαφορετικότητα οδηγούν σε πιο καινοτόμες λύσεις και διαχειρίζονται με ευκολία ζητήματα που πιθανόν προκύπτουν. Οι εκπαιδεύσεις σε δεξιότητες συμπεριληπτικής ηγεσίας βοηθούν τα άτομα που κατέχουν θέσεις ευθύνης να κατανοήσουν πώς μπορούν να αξιοποιήσουν τη διαφορετικότητα με έναν συμπεριληπτικό τρόπο που θα φέρει θετικά αποτελέσματα στην εργασιακή -και όχι μόνο- καθημερινότητα των ανθρώπων αλλά και επιχειρηματική επιτυχία.

Προκαταλήψεις και διακρίσεις

Οι ασυνείδητες προκαταλήψεις μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά και ακούσια πολλά στάδια της εργασιακής σταδιοδρομίας, από τις προσλήψεις και τις προαγωγές, την έρευνα και την ανάπτυξη νέων προϊόντων, τη σχέση των ατόμων με τους πελάτες αλλά και όλες τις καθημερινές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων με την ομάδα τους και άλλα εμπλεκόμενα μέρη, όπως μετόχους και επενδυτές. Μέσα από τις εκπαιδεύσεις παρέχονται εργαλεία και στρατηγικές για την αναγνώριση και τον μετριασμό των εδραιωμένων πεποιθήσεων και προκαταλήψεων, προωθώντας τη δίκαιη μεταχείριση.

Βέλτιστες πρακτικές για την ανάπτυξη δεξιοτήτων συμπεριληπτικής ηγεσίας

Δέσμευση της ηγεσίας

Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η δέσμευση της διοίκησης και των ανθρώπων που την αποτελούν σε ένα μακροπρόθεσμο πλάνο ενίσχυσης της συμπεριληπτικής ηγεσίας εντός του οργανισμού -κάτι το οποίο συχνά αποτελεί πρόκληση για διοικητικές ομάδες που έχουν εδραιωθεί μέσα σε πιο παραδοσιακά και συντηρητικά οργανωσιακά περιβάλλοντα.. Για να επιτευχθεί η δέσμευση αυτών των ομάδων, είναι απαραίτητη μια στρατηγική προσέγγιση που περιλαμβάνει τη συλλογή δεδομένων, την ανάλυση και επεξήγηση του ρυθμιστικού πλαισίου, καθώς και τη σαφή σύνδεση των σχετικών πρωτοβουλιών με τους επιχειρηματικούς στόχους της εταιρείας. Τα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα που σχετίζονται με το DEI του οργανισμού μπορούν να αναδείξουν την ανάγκη για ανάληψη δράσης, ενώ η ανάλυση των σχετικών νόμων και κανονισμών μπορεί να λειτουργήσει ως ισχυρό κίνητρο για τη δέσμευση της διοίκησης. Επιπλέον, όταν η διαφορετικότητα αποτελεί μέρος ευρύτερων στρατηγικών επιχειρηματικών στόχων, όπως η αύξηση της καινοτομίας ή η βελτίωση της φήμης, η διοίκηση έχει έναν επιπλέον λόγο να υποστηρίξει ενεργά τις πρωτοβουλίες DEI και να συμμετέχει ενεργά σε δράσεις και εκπαιδεύσεις που αφορούν τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη.

Προσαρμοσμένα προγράμματα

Τα προγράμματα εκπαίδευσης και παρεμβάσεων που εφαρμόζονται με τη λογική του “one-size-fits-all” συχνά δεν είναι αποτελεσματικά. Κάθε οργανισμός και, στην περίπτωση αυτή, κάθε ηγέτης ή ηγέτιδα, έχει διαφορετικές ανάγκες, προκλήσεις και επίπεδα ωριμότητας. Επομένως, είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικές και παρεμβατικές προσεγγίσεις να προσαρμόζονται ανάλογα. 

Παρεμβάσεις

Για την ανάπτυξη δεξιοτήτων συμπεριληπτικής ηγεσίας, συχνά χρειάζονται επιπρόσθετες παρεμβάσεις που δεν αφορούν μόνο τη συμμετοχή των ατόμων σε εκπαιδεύσεις, αλλά και συγκεκριμένα προγράμματα coaching και mentoring για ζητήματα που αφορούν την ποικιλομορφία και τη διαφορετικότητα. 

Για παράδειγμα, συχνά βλέπουμε άτομα σε ανώτερες θέσεις διοίκησης να δυσκολεύονται να αποδεχτούν την ανάγκη και τη σημασία της ποικιλομορφίας, εμφανίζοντας υπαρκτα ή θεωρούμενα εμπόδια στην ένταξη ατόμων μικρότερης ηλικίας, ατόμων με αναπηρίες ή ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό στο δυναμικό του οργανισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, χρειάζεται εξατομικευμένη προσέγγιση, ώστε με σεβασμό στα άτομα, την εμπειρία και τις θέσεις που κατέχουν, να γίνουν βήματα προς μια πιο συμπεριληπτική κατεύθυνση.

Διαδραστικό και ενδιαφέρον περιεχόμενο

Για να επιτύχουν οι πρωτοβουλίες εκπαίδευσης συμπεριληπτικής ηγεσίας είναι ουσιώδους σημασίας να λαμβάνεται υπόψη το ξεχωριστό προφίλ των στελεχών που κατέχουν ηγετικές θέσεις και που συχνά έχουν εξαιρετικά περιορισμένο χρόνο,  παγιωμένες συνήθειες, καθώς και ένα εδραιωμένο στυλ ηγεσίας.

Τα προγράμματα εκπαίδευσης για στελέχη και άτομα σε θέσεις ευθύνης περιλαμβάνουν στοχευμένες και βιωματικές δραστηριότητες, όπως παιχνίδια ρόλων, μελέτες περιπτώσεων και ομαδικές διαλόγου. Στόχος είναι να προσεγγιστούν πρακτικά θέματα που συχνά προκύπτουν ως προκλήσεις στους οργανισμούς, όπως η συμπεριληπτική γλώσσα, η υποστήριξη νευροδιαφορετικών ατόμων, ανθρώπων με ευθύνες φροντίδας ή ανθρώπων με αναπηρίες, με τρόπο που να ενσωματώνει τις ασυνείδητες αντιστάσεις των ατόμων που έχουν χτίσει ένα μεγάλο μέρος της καριέρας τους πάνω σε πιο παραδοσιακές πρακτικές. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η ολοκληρωμένη ανάπτυξη της ηγετικής ικανότητας και η αποτελεσματική και συμπεριληπτική διαχείριση των ομάδων εντός των οργανισμών.

Συνεχής εκπαίδευση και μέτρηση αποτελεσμάτων

Η εκπαίδευση των στελεχών σε θέματα διαφορετικότητας, ισότητας και συμπερίληψης (DEI) δεν συμβαίνει απλώς σε μια συγκεκριμένη στιγμή στον χρόνο, αλλά απαιτεί συνεχή δέσμευση προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Είναι κρίσιμο να μετράται ο αντίκτυπος αυτών των εκπαιδεύσεων στα άτομα που κατέχουν θέσεις ηγεσίας, το πώς αυτές διαμορφώνουν την πορεία και την εξέλιξη τόσο των στελεχών όσο και το πώς επηρεάζουν θετικά τις ομάδες.

Η δημιουργία ενός συγκεκριμένου εκπαιδευτικού πλάνου με στόχους που εστιάζουν στη διαφορετικότητα και η μέτρηση αυτών των αποτελεσμάτων επιτρέπουν στους οργανισμούς να κατανοήσουν την πρόοδο που σημειώνεται. Η συνεχής ανατροφοδότηση και η θέσπιση συγκεκριμένων δεικτών που αφορούν το DEI βοηθούν τους οργανισμούς να κατανοήσουν τις ανάγκες και να σχεδιάσουν αποτελεσματικά πιθανές περαιτέρω παρεμβάσεις. Μέσα από τα παραπάνω μπορεί να μετρηθεί το πώς η πρόοδος από το εκπαιδευτικό πλάνο επηρεάζει το συνολικό αντίκτυπο της στρατηγικής των οργανισμών.

Μορφές εκπαίδευσης

Οι εκπαιδεύσεις σε δεξιότητες συμπεριληπτικής ηγεσίας προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες και την ωριμότητα κάθε οργανισμού. Ανάλογα με το εύρος και τα πεδία στόχευσης, μπορούν να υλοποιηθούν σε διάφορες μορφές (διάρκειας, καναλιών, κλπ.), που λαμβάνουν υπόψη τις προτεραιότητες αλλά και τις πρακτικές συνθήκες κάθε οικοσυστήματος.

Οι εκπαιδεύσεις συμπεριληπτικής ηγεσίας, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής οργανισμών που θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί τόσο σε επίπεδο εργατικού δυναμικού όσο και ως προς τη συμμόρφωσή τους στο σύγχρονο ρυθμιστικό πλαίσιο για το ESG  αλλά και τις απαιτήσεις των επενδυτών. Το ταξίδι προς τη συμπερίληψη, τη διαφορετικότητα και την ισότητα απαιτεί δέσμευση, συνεχή προσπάθεια και διάθεση μάθησης και εξέλιξης σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα. Η inc.lude σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων προς την κατεύθυνση αυτή, συνδυάζοντας επιδραστικές εκπαιδεύσεις με coaching και πρακτικές εργαλειοθήκες που βοηθούν τα άτομα να διαχειριστούν τις ασυνείδητες προκαταλήψεις τους και να αποτελέσουν πρότυπα συμπεριληπτικής ηγεσίας σε κάθε επίπεδο.